Бүкіл әлемде вакцинация халықты жұқпалы жәнепаразиттік аурулардың пайда болуы мен таралуынанқорғаудың ең тиімді құралдарының бірі болыптабылады. Вакциналарды қолдану бұрын ондаған мыңбалалар мен ересектер зардап шеккен және өлгенбірқатар ауруларды азайтуға және кейбір жағдайлардатолығымен жоюға мүмкіндік берді.

Вакцинацияның сөзсіз жетістігі-адамзат арасындашешек ауруын жою. 1977 жылдың қазан айынан бастапәлемде шешек ауруының бірде-бір жағдайы тіркелгенжоқ, бұл ДДҰ-ға 1980 жылы осы инфекцияның жоюынтуралы жариялауға мүмкіндік берді.

2002 жылы Қазақстан полиомиелитсіз аумақ ретіндесертификатталды. Алайда, Пәкістан мен Ауғанстандажабайы полиомиелит вирусының таралуы жалғасуда, бұл инфекцияны әкелу қаупін сақтайды, сондықтан бізполиомиелитке қарсы вакцинацияны жалғастырамыз.

Қазақстан Республикасында жаппай иммундаудыжүзеге асырудың арқасында соңғы 5 жылда дифтерия, полиомиелит сияқты жұқпалы аурулар тіркелген жоқ. Қызамық, паротит және басқа инфекцияларменсырқаттанушылық жекелеген жағдайларға дейіназайды.

Қазақстан Республикасында балалар мен ересектерді вакцинациялау «Халық денсаулығы жәнеденсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодекстіңталаптарына сәйкес міндетті. ҚазақстанРеспубликасының Ұлттық профилактикалық егукүнтізбесі полиомиелит, дифтерия, сіреспе, көкжөтел, қызылша, қызамық, эпидемиялық паротит, В вирустықгепатиті, туберкулез, гемофильді және пневмококктыинфекциялар сияқты 11 жұқпалы ауруға қарсыересектер мен балаларды иммундауды қамтиды. Сонымен қатар, балалар арасында А вирустықгепатитіне қарсы егулер жүргізіледі.

Иммунопрофилактикада медицина қызметкерлерініңнегізгі міндеті-әр баланың уақтылы және толықвакцинациялануы болып табылады. Осы мақсаттарүшін республикалық және жергілікті бюджеттердіңқаражатынан Ұлттық егу күнтізбесіне сәйкес балалармен ересектерге иммундауды тегін жүргізу үшін жылсайын жеткілікті қаржы бөлінеді.

Вакцинацияның негізгі мақсаты-ұжымдықиммунитетті қалыптастыру, өйткені ол әртүрліжұқпалардың берілуін тоқтатуға мүмкіндік береді. Иммунопрофилактиканың заманауи дамуыныңарқасында бүгінде вакциналардың көп саны бар, олардың арасында моновакциналар да, араласвакциналар да бар, бұл инъекция санын азайтадтын бірдозада екіден алтыға дейін вакцинаны біріктіругемүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасында вакцинациялау үшінөндірісі Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымыменсертификатталған вакциналар сатып алынады. Вакциналардың қауіпсіздігі мен тиімділігінемемлекеттік сапаны бақылау кепілдік береді. Тек осындай вакциналар Қазақстан Республикасыныңаумағында қолданылады.

Дені сау жаңа туған нәресте перзентханада, алғашқы 12 сағатта В вирустық гепатитіне жәнетуберкулезге қарсы екпе алуы керек. 1 жасқа дейін бала тұрғылықты жері бойынша емханада көкжөтел, сіреспе, дифтерия, полиомиелит, В вирустық гепатиті, гемофильді және пневмококкты инфекцияларға қарсыегіледі. 1 жасында баланы қызылшаға, қызамыққа, паротитке, полиомиелитке және пневмококк инфекциясына қарсы егу керек. Болашақта тұрақтыиммунитетті сақтау үшін бала белгілі бір уақытаралығында қызылшаға, қызамыққа, паротитке, сіреспеге, көкжөтелге, дифтерияға қарсы екпе алады. 16 жастан бастап ересек тұрғындарды сіреспеге, дифтерияға қарсы әр 10 жыл сайын, тұрғылықты жері, жұмыс немесе оқу орны бойынша емханаларда егукерек.

Жұқпалы аурулардың алдын алудаэпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша, атап айтқанда кене энцефалитіне, іш сүзегіне және құтыруғақарсы жүргізілетін вакцинация үлкен маңызға ие.

2023 жылдың қараша айынан бастап республика бойынша халықты қызылшаға қарсы қосымша жаппайиммундау басталды, ол қазіргі уақытқа дейінжалғасуда. Жүргізіліп жатқан иммундаудың табысыэпидемиологиялық жағдайды тұрақтандыру болды, атап айтқанда,қызылша ауруының өсуін тоқтатуғамүмкіндік туды.

Әрине, бірде-бір вакцина аурудан жүз пайызқорғауға кепілдік бермейді, бірақ эпидемияның алдыналу үшін халықтың көпшілігін вакцинациялаужеткілікті. Балаларына вакцинациядан бас тартқан ата-аналар тек өздеріне ғана емес, басқа балаларға да жұқтыру қаупін тудырады.

Ауруды емдеуден гөрі алдын-алу оңай екенін есте ұстаған жөн.

А.Алтаева,

Әл-Фараби ауданы СЭББ бас маманы