Ауруханаішілік инфекциясы емделушіде немесе медицина қызметкерінде болумен, емдеумен, тексерумен немесе медициналық көмекке жүгінумен байланысты кез келген клиникалық танылатын микробтық этиология ауруы.

 Ауруханаішілік инфекцияның себептері бактериялар, вирустар және саңырауқұлақтар болып табылады. Олар адамның терісі мен шырышты қабығында қалыпты өмір сүреді, ал патогендік иммундық қорғаныс төмендеген кезде ғана пайда болады. Микроорганизмдер кең таралған және жоғары жұқпалы механизмдердің біріне ие. Әдетте, олардың бірнеше берілу жолдары бар, кейбіреулері тірі организмнен тыс өмір сүруге және көбеюге қабілетті. Вирустардың ең кішкентай бөлшектері емдеу мекемесінде желдету жүйелері арқылы оңай таралады және қысқа мерзімде көптеген адамдарға жұқтырады. Толып кету, жақын байланыс, әлсіреген науқастар – осы факторлардың барлығы шеттің пайда болуына ықпал етеді және оны ұзақ уақыт сақтайды. Бактериялар мен саңырауқұлақтар аз жұқпалы, бірақ олар сыртқы ортада өте төзімд. Олардың кейбіреулері ұзақ қайнату, дезинфекциялау құралдарына малынған, мұздатылған кезде де өлмейтін споралар түзеді. Еркін өмір сүретін бактериялар ылғалды ортада (раковиналарда, ылғалдандырғыштарда, дезинфекциялық ыдыстарда) сәтті көбейеді, бұл ауруханаішілік инфекция ошағының белсенділігін ұзақ уақыт сақтайды. ВБИ қоздырғыштары әдетте "аурухана штаммы" деп аталады. Мұндай штамдар мезгіл-мезгіл бір-бірін алмастырады, бұл бактериялардың антагонистік қатынастарымен (мысалы, Pseudomonas aeruginosa және Staphylococcus), дезинфекцияның өзгеруімен, жабдықты жаңартумен және емдеудің жаңа режимдерін енгізумен байланысты.

Инфекция көздері- ауру адамдар және қоздырғыштың асимптоматикалық тасымалдаушылары. Көбінесе олар пациенттер арасында кездеседі, біршама сирек кездеседі – қызметкерлер арасында және өте сирек жағдайда ауруханаға келушілер көзі болады. Соңғыларының рөлі ауруханаға баруды шектеуге, аурухана бөлмелерінде емес, фойеде кездесу орындарын ұйымдастыруға байланысты аз.

Патогендердің берілуі әртүрлі жолдармен жүреді: а) табиғи таралу жолдары: фекальды-ауызша; байланыс; ауа-тамшы; ауа-шаң; тамақ, плацента арқылы анадан ұрыққа дейін.б) жасанды (артифициалды) таралу жолдары:парентеральды араласулармен байланысты (инъекциялар, қан құю, мүшелер мен тіндерді трансплантациялау). Емдік және диагностикалық инвазиялық процедуралармен байланысты (өкпені жасанды желдету, дене қуыстарын эндоскопиялық тексеру, лапароскопиялық араласу).

Ауруханаішілік инфекцияның пайда болу жиілігі бойынша:перзентханалар; хирургиялық стационарлар; реанимация және қарқынды терапия бөлімшелері; терапевтік стационарлар; балалар бөлімшелері көш бастап тұр.

ВБИ қоздырғыштарына көбірек сезімтал: жаңа туған нәрестелер,қарттар, созылмалы патологиясы бар науқастар (қант диабеті, жүрек жеткіліксіздігі, қатерлі ісіктер), антибиотиктер мен антацидтерді ұзақ уақыт қабылдайтын (асқазан сөлінің қышқылдығын төмендететін), АИТВ жұқтырған адамдар, химиотерапия курсынан өткен адамдар, инвазивті манипуляциялардан кейінгі науқастар, күйіктері бар науқастар, маскүнемдер.

АІИ ауруы эпидемиялық немесе спорадикалық болып табылады, яғни аурудың бір немесе бірнеше жағдайлары бір уақытта пайда болады. Науқастарды бір бөлмеде болу, жалпы құралдарды қолдану, аурухана тағамдарын бірге пайдалану, жалпы санитарлық бөлмені пайдалану байланыстырады. Аурудың маусымдылығы жоқ, олар жылдың кез келген уақы тында тіркеледі.

Нозокомиальды инфекцияны емдеу үшін микроорганизмдер қарсылықты дамыта алмаған ең заманауи антибиотиктер қажет. Аурухана штаммдарының таралуын болдырмаудың ең маңызды буыны - "мейірбике сертифик" сертификаты бар мамандар. Орта медициналық персонал пациенттерді күтуге, инвазивті манипуляциялар жүргізуге, аурухана ортасының объектілерін дезинфекциялауға және зарарсыздандыруға тікелей қатысады. Емдеу мекемелерінде санитарлық ережелерді қатаң сақтау ғана нозокомиальды инфекцияның өршу жиілігін айтарлықтай төмендетеді.

Алдын алу шараларына мыналар жатады:

1.Ауруханаішілік инфекциясы бар науқастарды/тасымалдаушыларды анықтау

2.Қабылдау бөлімшелерінде, таңу және операциялық бөлмелерде "таза" және " лас " ағындарды бөлу;

3.Санитарлық эпидемиялық ережелерді қатаң сақтау;

4.Емдеу мекемелерінде бактерияға қарсы сүзгілері бар сору-шығару желдетуін қолдану;

5.Дезинфекциялаудың механикалық, физикалық және химиялық тәсілдерін пайдалана отырып, аспаптарды, аппаратураны, беттерді мұқият өңдеу;

6.Антибиотиктерді ұтымды қолдану.

Фармацевтика және химия өнеркәсібінің дамуымен ауруханаішілік инфекциялар мәселесі керемет ауқымға ие болды. Антибиотиктерді жеткіліксіз тағайындау, артық/жеткіліксіз концентрацияда барған сайын күшті дезинфекциялық заттарды қолдану микроорганизмдердің өте төзімді штаммдарының пайда болуына әкеледі. Стафилококктың агрессивті және төзімді штаммына байланысты бүкіл аурухана ғимараттары отқа ұшыраған жағдайлар бар-бактериямен күресудің жұмсақ әдістері болған жоқ. Ауруханаішілік инфекция проблемасы-адамзатқа микроорганизмдердің күші, олардың бейімделу және өмір сүру қабілеті туралы еске салудың бір түрі.

Құрметті ата-аналар балалардың денсаулығын сақтаңыздар!

Екпе алудан бас тартпаңыздар!

А.МҰСАЕВА,

Шымкент қаласы Тұран ауданының СЭББ

бөлімі басшысы