БЦЖ деген не ?

«Бацилла Кальметта—Герена немесе БЦЖ (Bacillus Calmette—Guerin, BCG) адам ағзасына деген патогенді әсері жасанды ортада төмендетілген сиыр туберкулезі бацилласы атты тірі вирустан жасалатын вакцина. БЦЖ – бұл 1921 жылы Кальметт пен Герен неміс ғалымдары ашқан вакцина. Вакцина – жұқпалы ауруларды алдын ала сақтау үшін егілетін әлсіз микроб. БЦЖ екпесі бұл туберкулез ауруын тудырмайтын, бірақ осы ауру түріне қарсы иммунитет тудыратын әлсіретілген вакциналық штамм (лат. Mycobacterium bovis BCG), ол жасанды ортада арнайы өсіріліп адам үшін уыттылығын үзді.

БЦЖ ‐ бұл туберкулезден сақтайтын және балалар ағзасын туберкулезбен ауруға ықтималдығын төмендетеді (мысалы белгілі, 1975-1985 ж.ж. аралығында вакциналанбаған балалары арасында вакциналанғандармен салыстырғанда, Швецияда аурудың бұл көрсеткіші 6 рет жоғары болды).

БЦЖ вакцинасы алғашқы туберкулездің түрлерінен қорғайды және ерекшелігінде ауыр, таратылған және өкпеден тыс (менингит, сүйектердің зақымдануы сияқты), диагностикалау және емдеуге ең қиынрақ.

Егер анасы БЦЖ вакцинасынан бас тартса

Теориялық жағынан баланың ата-анасы БЦЖ вакциналауды өткізуден бас тартуға құқылы. Бірақ осындай шешімді қабылдап, есте сақтау керек туберкулезден ешкім сақтандырылмаған, әсіресе қорғансыз нәресте. БЦЖ егуі ешқандай зиян келтірмейді. Ал оның пайдасы мен қажеттілігі әсіресе біздің жағдайларда айқын. Вакциналау ауруды өте жақсы ескертеді. Ережеде өз уақытында вакциналанған бала ауырмайды. Ал егер ауырып қалса, туберкулез жеңіл өтеді. Ол нәрестені  90%  қорғайды.

Туберкулез деген не?

Туберкулез ‐ бұл бактериалдық жұқпа, ол қалай болса да әр ағзаны зақымдайды, көп жағдайда өкпені. Індет негізінде тығыз байланысу, сөйлесу, жөтелу, түшкіру тыныс алу ағзаларына түсіп, ауа-тамшы жолымен жұқтырылады. Бірақ туберкулез қоздырғышы әжептәуір тұрақты, науқас адаммен тығыз байланысу нәтижесінде міндетті емес, сондықтан қай жерде болса да, ауруды жұқтырып алуға болады. 

       Туберкулездің негізгі белгілері- қақырық пен жөтел, қан қақыру, салмақтан айрылу, қызу көтерілуі және түнде көтеріңкі тершеңдік.

Кімге БЦЖ егуін жасайды?

Дүниеге келген сау жаңа туған нәрестелердің 3-7 күні. БЦЖ вакцинасын қатал түрде тер ішіне, сол жақтағы жоғарғы үштігіне еңгізіледі. Сапалы өткізілген вакциналауында, өмірдің 4 айына толған нәрестелердің тыртығы 5-10 мм өлшеміне дейін қалыптасу керек. БЦЖ вакциналауынан кейін алынған иммунитеті орташа 5 жыл сақталады. Қабылдаған иммунитетті қолдау үшін қайталау түрдегі вакциналау (ревакциналау) 7 жаста өткізіледі (тек қана Манту сынамасы болымсыз балаларға жасалады) осы жаста балалар туберкулез ауруына жұғуға осал деп есептеледі.

Вакциналаудан кейін нені күту керек?

2-3 айдан кейін теріде инъекция орнында инфильтрат қалыптастырылады (ұлпаның қалындауы немесе жуандауы) масаның шағуы сияқты. Норманың талабына қарай диаметрінде ол 1 см артық болмау керек. Кей кезде инфильтрат қабықшамен жабылады.

Қабықшаны алып тастауға тыйым салынады! Ол өз бетімен, су емшаралардың кезінде түсіп және содан кейін қайтадан шығады. Баланы шомылдырған кезде осы орнын жөкемен сабындап жууға болмайды. 6 айға жақын нәзік тыртық қалыптасады, жылға қарай өл өзінің аяқтау түрін қабылдайды.

Вакцинаның еңгізу орнына антисептикалық ерітіндісін жағуға тыйым салынады.

‐ бриллиант жасыл дәрісімен, йодпен, спиртпен, өйткені ол орнындағы инфекциялық үрдісінің дамуына зақым келтіреді.

Жанама құбылыстар бар ма?

• БЦЖ аллергиялық реакциялары сирек пайда болады.

• кейбір балаларда қолтық асты лимфалық түйіндердің ісінгендігі шығады.

• аздаған балаларда ауруы қатты болып дамиды, терең жара немесе іріннің пайда болуы. Егер Сіздің балаңызбен осындай жағдай болса, оны педиатрға немесе учаскелік медбикеге көрсетіңіз.

Бірнеше кеңес.

• Сіздің балаңыз вакциналаудан соң әдетте су емшараларын қабылдай алады. Уколдың орнын пластырьмен жабуға болмайды.

• Егер папуласы іріңдесе, осыған құрғақ таңғышты салып және оны жүйелі түрде ауыстыру керек.

• Егер ірің болса да, папуланы иісмаймен, маймен жақпаңыз.

• Инъекция орнын тиіп тұратын киімді кимеңіз.

 Әл-Фараби ауданы 

Санитариялық-эпидемиологиялық

қадағалау бөлімінің басшысы                                           Р.Абиева