Адам папиллома вирусы — адамның ауыз қуысы мен жыныс мүшелерінің тері жабындары мен шырышты қабықтарын зақымдайтын туыстас вирустардың 200-ден астам түрі. Көп жағдайда бұл инфекция 2-3 жылдан кейін өздігінен кетеді және көбінесе ешқандай симптомсыз адамға байқалмай өтеді. Кейбір жағдайларда, онкогендік АПВ түрлері денеде қалып қойса, бұл әртүрлі ағзаның қатерлі ісігіне әкеледі. Ең алдымен, жатыр мойны обырына әкеледі. 100% жағдайда жатыр мойны обырының туындауына онкогендік АПВ түрлері себеп болады (6, 18, 31, 33, 45, 52 және 58 түрлері).

АПВ жатыр мойны обырын ғана тудырмайды.

Онкогендік АПВ түрлері себеп болатын аурулардың арасында ерлер мен әйелдердің жыныс мүшелерінің, тік ішектің, бастың және мойынның обыры да кездеседі. Негізгі қауіп — АПВ-мен байланысты онкологиялық аурулардың көбіне кеш диагноз қойылатындығы, мысалы, ауыз-жұтқыншақ обырының шамамен 70%-на диагноз кеш қойылады.

Аурудың алдын алу ша­ралары:

- күмәнді адамдармен жы­ныстық қатынасқа түс­пеу;

- иммунитетке мән бе­ру, жыныстық ағзаларды та­за ұстау, жарақат ал­мау­ға, қабынуға жол бермеу. Адамның иммунитеті жо­ғары болса, вирусты әл­сіретіп басып жоюы мүм­кін. Ал егер иммунитеті күрт төмендесе, онда ви­рус­тың әсері жоғарылап, а­с­қынуларға алып келуі ықтимал;

- әйел адамдарға уақ­ты­­лы, жылына екі рет дә­рі­герге көрініп, тиісті зерт­ха­на­лық зертпеге анализ тапсырып отырғандары дұрыс;

- ең бастысы, АПВ-ны ал­­дын алудың негізгі жолы – вирусқа қарсы екпе алу.

Қазақстанда адам па­пи­ллома вирусына қарсы вакцинациялау 11 жастағы қыздарға жасалады. Се­бебі Дүниежүзілік ден­сау­лық сақтау ұйымының де­рек­тері бойынша АПВ вак­цинасын ерте жаста, яғни 9-14 жас ара­лы­ғын­дағы жасөспірім қыздар арасында қолдану ба­рын­ша тиімді.

Вакцина білім беру ұйым­­дарындағы егу ка­би­неттері арқылы тегін жүр­гі­зіледі. Вакцинациялауға ата-анасынан немесе қам­қоршыларының ақ­па­рат­тан­дырылған келісім­де­рі­мен жүргізіледі. Сонымен қатар вакцинациялауға ден­саулығында ақауы жоқ, сау балаларға дәрігердің тексерулерінен кейін, қар­сы көрсетілімдері бол­ма­ған жағдайда жүргізіледі. АПВ вакцинасы иммунитеті төмендеп, әлсіреген адам­дар үшін де қауіпсіз. Вак­ци­нация Гардасил вак­ци­насымен жүргізіледі, алты ай интервалымен екі рет егіледі.

Тағы бір қуантатын жайт, Қазақстан Рес­пуб­ли­касы бас мемлекеттік са­ни­тариялық дәрігерінің 2024 жылғы 17 қыр­қүйек­те­гі №11 қаулысында ата-ана­лардың (заңды өкіл­де­рі­нің) ақпараттандырылған келісімін алғаннан кейін 12 жастан бастап, 13 жас 11 ай 29 күнді қоса алғанға дейінгі жастағы қыздарға АПВ-ға қарсы толықтыра вакцинациялау жүр­гі­зі­ле­тінін хабардар етеміз.

Жасөспірім қыздарға АПВ-ға қарсы вак­ци­на­ция­лау туралы шешім қа­был­дата отырып, сіз оларды болашақта онкологиядан қорғайсыз.

А.Әбдімүтәліп

Қаратау ауданының СЭББ бас маманы